ดูแลเด็ก ใน สัมพันธวงศ์, กรุงเทพมหานคร

ต้นกำเนิดของ สำเพ็ง เริ่มต้นขึ้นเมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงปราบดาภิเษกและขึ้นครองราชย์ เมื่อ พ.ศ. 2325 ทรงมีพระราชดำริให้ข้ามมาสร้างพระนครใหม่ทางคุ้งแม่น้ำเจ้าพระยาฟากตะวันออก แต่บริเวณที่โปรดฯ ให้สร้างพระบรมมหาราชวังเป็นที่อยู่ของพระยาราชาเศรษฐี และชาวจีนจำนวนหนึ่ง จึงโปรดให้ย้ายไปอยู่ที่สวนบริเวณวัดสามปลื้ม ไปจนถึงคลองวัดสามเพ็ง ซึ่งมีข้อความระบุถึงวัดชื่อ “สามเพ็ง” ในพระราชพงศาวดารฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ว่า “ให้พระยาราชาเศรษฐี และพวกจีนย้ายไปตั้งบ้านเรือนอยู่ ณ ที่สวนตั้งแต่คลองวัดสามปลื้มไปจนถึงคลองวัดสามเพ็ง…” สำหรับชื่อ “สำเพ็ง” จะมาจากคำว่า สามแพร่ง สามแผ่น หรือ สามเพ็ง ก็ลองมาดูข้อสันนิษฐาน ดังนี้

มีหลายข้อสันนิษฐานถึงที่มาของชื่อนี้ เชื่อว่า เป็นชื่อที่เพี้ยนมาจากคำว่า “สามเพ็ง” ซึ่งเป็นชื่อวัดและชื่อคลองที่อยู่ละแวกนั้น คนจีนในย่านเดียวกันชินกับการออกเสียงสั้น จึงทำให้จาก “สามเพ็ง” กลายเป็น “สำเพ็ง” ในทุกวันนี้ หรืออีกข้อสันนิษฐานเชื่อว่า เพี้ยนมาจาก “สามแผ่น” ที่หมายถึงลักษณะภูมิประเทศของย่านที่มีคลองขวาง 2 คลอง ได้แก่ คลองเหนือวัดสำเพ็ง และคลองวัดสามปลื้ม ทำให้ตัดแผ่นดินเป็นสามตอน หรือสามแผ่น ต่อมาจึงเพี้ยนไปตามสำเนียงคนจีนกลายเป็น “สำเพ็ง” หรืออาจเพี้ยนมาจากคำว่า “สามแพร่ง” ที่เป็นลักษณะของภูมิประเทศเช่นกัน หรืออีกข้อสันนิษฐานว่า มาจากชื่อพืชตระกูลเฟิร์นชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายใบโหระพา เรียกว่า “ลำเพ็ง” ซึ่งพบเห็นมากในบริเวณนี้ ผู้คนจึงเรียกกันว่า “ลำเพ็ง” และเพี้ยนมาเป็น “สำเพ็ง” ในภายหลัง ในสมัยนั้น สำเพ็งเต็มไปด้วยร้านค้าตลอดจนซ่องโสเภณีและโรงฝิ่นที่ปลูกติดกันจนแน่นขนัด หลังคาของแต่ละหลังเกยซึ่งกันและกัน ก่อให้เกิดเพลิงไหม้บ่อย ๆ เลยมีคำอีกหนึ่งคำ ที่เอ่ยถึงสำเพ็ง วลีที่คนสมัยหนึ่งอาจคุ้นกันว่า “ไฟไหม้สำเพ็ง” ซึ่งหมายถึง “ความชุลมุนวุ่นวายของฝูงชน” หรือ “เรื่องไม่คาดว่าจะเกิดขึ้น” เพราะบ้านเรือนปลูกติดๆ กันเวลาไฟไหม้คนก็คงวุ่นวาย เวลาเกิดเหตุอึกทึกก็เอาไปเปรียบกับคำว่า วุ่นวาย อลหม่าน เหมือนไฟไหม้สำเพ็ง อีกทั้งบ้านที่ติดๆ กัน จนมีคำเปรียบเปรยว่าที่นี่ "ไก่บินไม่ตกพื้น" ก็พออธิบายภาพของสัมเพ็งออก สุนทรภู่รจนาว่า "ถึงสำเพ็งเก๋งตั้งริมฝั่งน้ำ แพประจำยอดเรียงเคียงขนาน มีซุ้มซอกตรอกนางจ้างประจาน ยังสำราญร้องขับไม่หลับลง" (นิราศเมืองแกลง) คำว่า "อีสำเพ็ง" กลายเป็นคำด่าผู้หญิงที่หมายถึง โสเภณีโดยเป็นคำด่าที่รุนแรงที่หมายถึงผู้หญิงที่ค้าขายทางโลกีย์ ธุรกิจที่ว่านี้มีแพร่หลายในสำเพ็ง และทำอย่างเปิดเผย มีโคมสีเขียวเป็นสัญลักษณ์ ผู้หญิงที่ค้าขายกลุ่มนี้เป็นหญิงกวางตุ้ง หรือถ้าเป็นชาวไทยก็ยังเปลี่ยนชื่อเป็นชาวจีน อาทิ กิมเน้ย กิมเฉียง เป็นต้น สำเพ็ง ชื่อเดียวแต่มากด้วยเรื่องราว"

บางทีเราก็อยากให้เวลาหยุดหรือเดินช้าลง เพราะบ่อยครั้งที่เรารู้สึกว่าเราวิ่งตามไม่ทันกับโลกที่หมุนไปไวซะเหลือเกิน นาฬิกา เวลา และสายน้ำเดินไปข้างหน้าเสมอ ในเมืองที่กว้างใหญ่แบบกรุงเทพมหานคร กลับมีมุมเล็กๆ ที่เวลาเดินช้าลง แต่ไม่หยุดเดิน มุมที่เราเดินผ่านแต่สามารถจะจินตนาการภาพของวันวานขนานไปกับเวลาในปัจจุบันได้ มุมนั้นคือ “ตลาดน้อย” ตั้งอยู่ในแขวง ตลาดน้อย เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร อดีตชุมชนชาวจีนเก่าแก่ริมน้ำเจ้าพระยา เป็นย่านการค้าเก่าแก่ที่ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา เกิดจากการขยายตัวทางการค้าของสำเพ็งในช่วงตอนต้นของกรุงรัตนโกสินทร์ เรียกว่า “ตะลัคเกียะ” หรือ “ตลาดน้อย” เป็นย่านเก่าที่มีความน่าสนใจที่สามารถส่งต่อเรื่องราวในอดีตมายังคนรุ่นหลังได้เรียนรู้ศิลปะ วัฒนธรรมของคนในชุมชนได้อย่างลงตัว เพียงสิบนาทีที่ก้าวย่างจากสำเพ็ง บางภาพระหว่างทางที่ดูรกรุงรัง แต่ถ้ามองอีกครั้งก็อาจเป็นเสน่ห์ของเมือง เหมือนภาพวาดที่ถูกสีป้ายเลอะไว้ เมื่อมองใกล้ๆ ก็ดูสีผิดเพี้ยน แต่หากเดินถอยออกมาเสน่ห์ในองค์รวมกลบกลืนความจุดนั้นไป เช่นกันความกลมกลืนอย่างลงตัว ทั้งศาลเจ้า ร้านค้า บ้านเรือน ถ้าไม่จ้ำอ้าวเดินผ่านสิ่งเหล่านี้ไป ภาพที่ซ้อนอยู่ในห้วงของเวลาทำให้จินตนาการได้ มีจุดที่เป็นที่น่าสนใจอยู่หลายจุด เริ่มจาก ซอยตรอกศาลเจ้า เมื่อครั้งรัชกาลที่ ๑ ทรงย้ายเมืองมาอยู่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ชุมชนชาวจีนที่เคยอาศัยอยู่ทางย่านกุฎีจีนบางส่วนพากันอพยพมารวมกันอยู่ที่ตลาดน้อย ซึ่งในขณะนั้นยังมีสภาพเป็นชานพระนคร โดยชาวจีนกลุ่มแรกๆ ที่อพยพเข้ามาน่าจะเป็นชาวจีนฮกเกี้ยน ซึ่งได้สร้าง ศาลเจ้าโจวซือกง ศาลเจ้าเก่าแก่ที่สุดย่านนี้ ใกล้กันก็มีสตรีทอาร์ทที่เล่าเรื่องแบบยุคใหม่ ตั้งแต่ต้นซอยจนถึงท้ายซอยบริเวณ ศาลเจ้าโรงเกือก แล้วเดินเลาะไปเรื่อยจนถึง “โซวเฮงไถ่” ที่ใครเล่าจะรู้ว่าในตรอกแคบซอกเล็กซอยน้อยที่ชวนให้หลงทางของย่านตลาดน้อย จะพาเราย้อนเวลาไปกว่า 250 ปี (อายุมากกว่ากรุงเทพฯ) คฤหาสน์จีนโบราณ ที่ซ่อนตัวอยู่อย่างลับๆ ใกล้ซอยดวงตะวัน ใจกลางกรุงเก่าย่านตลาดน้อย ป้ายตัวหนังสือจีนด้านหน้าประตูบ้านเขียนไว้ว่า โซว เฮง ไถ่ เมื่อเดินผ่านประตูเข้าไปในคฤหาสน์จีนฮกเกี้ยนแบบโบราณนี้ จะสัมผัสได้ถึงเรื่องราวที่ผ่านร้อนผ่านหนาวมายาวนาน จากรุ่นบุกเบิกมาจนถึงรุ่นปัจจุบัน แต่ยังคงสืบทอดคุณค่าแห่งความเป็น ‘บ้าน’ ได้อย่างไม่เปลี่ยนแปร แม้รูปแบบและการใช้งานจะเปลี่ยนไป เพียงแค่ครึ่งทางจองตลาดน้อย เหมือนการอ่านหนังสือไม่จบเล่ม แต่ก็ไม่อยากฟังเรื่องราวตอนจบ ก้าวออกจากประตูหนึ่งเปิดไปอีกประตูหนึ่ง .....นั่งดูสายน้ำ สายน้ำแห่งกาลเวลา

“อย่าพยายามทำให้ลูกของคุณมีความสุข” ฟังดูขัดกับสัญชาตญาณของคนเป็นพ่อแม่ แต่สิ่งที่ดีที่สุดที่คนเป็นพ่อแม่ ผู้ปกครองและคนดูแลเด็กสามารถทำได้เพื่อความสุขในระยะยาวของเด็ก คือหยุดพยายามทำให้เด็กมีความสุขแบบฉาบฉวยในระยะสั้น พ่อแม่ ผู้ปกครองและคนดูแลเด็กส่วนใหญ่ต้องการให้เด็กถูกแวดล้อมไปด้วยสิ่งสวยงาม หรืออยากให้เด็กสมหวังในทุกสิ่งที่พวกเขาต้องการ แต่โลกแห่งความเป็นจริงไม่ได้เป็นเช่นนั้น แล้วเราจะทำอย่างไรให้เด็กเติบโตและมีความฉลาดทางอารมณ์ (EQ)

การจัดการกับอารมณ์ด้านลบ

ความโกรธ ความเศร้า หรือความคับข้องใจ เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้กับเด็กทุกคน พ่อแม่ ผู้ปกครองและคนดูแลเด็ก ไม่ควรจัดการกับความรู้สึกเหล่านี้ด้วยการตามใจและทำทุกอย่างเพื่อให้เด็กสบายใจ พึงระลึกไว้เสมอว่าเด็กที่ไม่เคยเรียนรู้ที่จะจัดการกับอารมณ์ด้านลบ จะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีอารมณ์อ่อนไหว ไม่สามารถรับมือกับความผิดหวัง ไม่มีความอดทน ไม่สามารถจัดการกับความโกรธและพร้อมจะระเบิดอารมณ์ใส่คนอื่นได้ทุกเมื่อหากโดนขัดใจ พ่อแม่ ผู้ปกครองและคนดูแลเด็ก สามารถสอนให้เด็กจัดการกับอารมร์ด้านลบหรือความผิดหวังได้ เช่น เมื่อเด็กเล่นกับเพื่อน ๆ หรือแข่งขันเกมส์ ต้องสอนให้เด็กยอมรับว่าการแข่งขันย่อมมีแพ้มีชนะ ไม่เยาะเย้ยคนแพ้และยกยอผู้ชนะจนเกินไป ส่งเสริมให้เด็กได้พัฒนาทักษะการเผชิญปัญหาและความยืดหยุ่น และฟื้นตัวจากความพ่ายแพ้ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ของชีวิต

เป็นตัวอย่างที่ดี

พ่อแม่ ผู้ปกครอง หรือแม้แต่พี่เลี้ยงเด็ก มีอิทธิพลต่อพัฒนาการด้านอารมณ์ของเด็กอย่างหลีกเลี่ยง เด็กที่มีความสุข อารมณ์ดี มักจะมาจากพ่อแม่และคนรอบข้างที่มีความสุขมัก ในขณะที่ลูกของพ่อแม่ที่เป็นโรคซึมเศร้ามีอัตราการซึมเศร้าเฉลี่ยสองเท่า ดังนั้นการจะสร้างความฉลาดทางอารมณ์ของเด็ก คือการดูแลเอาใจใส่ของพ่อแม่ ผู้ปกครอง และคนดูแล แบ่งเวลาสำหรับการพักผ่อน ผ่อนคลาย และสำคัญที่สุดคือ ความรัก พ่อแม่ควรมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน ความสุขของเด็กก็จะตามมาโดยธรรมชาติ

ให้ความสำคัญ

"ความสุขส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับความรู้สึกว่าสิ่งที่เราทำมีความสำคัญและคนอื่นเห็นคุณค่า" ดังนั้นพ่อแม่ ผู้ปกครอง และพี่เลี้ยงเด็ก ควรแสดงการรับรู้และขอบคุณเมื่อเด็กให้ความช่วยเหลือเราทำสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ หรือเมื่อเด็กพยายามรับผิดชอบหน้าที่ที่คุณมอบหมายให้ ตั้งแต่อายุยังน้อย ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองและความสุขสูงสุดของเขาก็จะยิ่งมากขึ้นเท่านั้น เด็กอายุ 3 ขวบสามารถรับหน้าที่เล็กในครอบครัว เช่นการดูแลสัตว์เลี้ยงอย่างให้อาหารแมว ถ้าเป็นไปได้ให้พ่อแม่ ผู้ปกครอง และพี่เลี้ยงเด็กกำหนดบทบาทที่สอดคล้องกับความถนัดของเด็ก ตัวอย่างเช่น หากเด็กชอบจัดระเบียบสิ่งของ ให้เด็กรับหน้าที่จัดเรียงส้อมและช้อน เมื่อเด็กรู้สึกว่าตัวเองมีหน้าที่ในครอบครัวจะทำให้มีความมั่นใจและเคารพตัวเอง